Jak napisać umowę pożyczki — wzór do pobrania

Umowa pożyczki jak napisać
Źródło: Andrea Piacquadio / Pexels

Chcesz sam przygotować umowę pożyczki prywatnej? Przeczytaj artykuł i dowiedz się, co powinna zawierać pierwsza umowa pożyczki. Dowiedz się też, jakie kwestie prawne i podatkowe wiążą się z obowiązywaniem umowy pożyczki. Dodatkowo udostępniamy Ci dwa bezpłatne wzory dokumentów, które wykorzystasz do sporządzenia swojej umowy pożyczki prywatnej.

Na czym polega umowa pożyczki?

O umowie pożyczki mówi się wtedy, kiedy obie strony umowy, czyli pożyczkodawca i pożyczkobiorca zawierają dobrowolnie porozumienie o przekazaniu pieniędzy lub rzeczy. Pożyczkobiorca zobowiązuje się oddać przedmiot umowy w określonym terminie i w tej samej ilości. Jeżeli chodzi o rzeczy, to nie muszą to być dokładnie te same przedmioty. Ważne, żeby były tego samego gatunku oraz jakości.

Powyższa definicja to uproszczenie określenia, które znajduje się w Kodeksie cywilnym. Warto znać pojęcia zapisane w kodeksie, zwłaszcza jeżeli podpisujemy tak istotną umowę, jaką jest umowa pożyczki.

Art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego określa, że:

„Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.”

Co powinna zawierać umowa pożyczki?

Skoro już wiemy, co to jest umowa pożyczki i na czym polega, to teraz możemy przyjrzeć się, co taki dokument powinien zawierać. Na dokument umowy pożyczki składają się:

• strony umowy, czyi kto zawiera umowę,
• treść umowy w tym ustalenie, na jakich zasadach udzielana jest pożyczka (w tym określenie: odsetek, wypowiedzenia, czy odstąpienia od umowy),
• określenie przedmiotu pożyczki.

Strony umowy

Każda umowa będzie miała co najmniej dwie strony, czyli dwóch uczestników zawieranej transakcji. Stronami umowy pożyczki są:

1. Pożyczkodawca, który ma kapitał i udziela pożyczki.
2. Pożyczkobiorca, który potrzebuje uzyskać dodatkowe pieniądze, więc zaciąga pożyczkę.

Nie ma prawnych ograniczeń, kto musi być pożyczkodawcą czy pożyczkobiorcą. Dlatego w obu rolach mogą występować zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne, czyli różnego rodzaju firmy. Podstawowym aktem prawnym do zawierania umowy pożyczki jest Kodeks cywilny. Jednak gdy pożyczasz pieniądze od banku lub firmy stosowane są również przepisy z ustawy Prawo bankowe czy ustawy o kredycie konsumenckim.

Treść umowy — co może zawierać umowa pożyczki?

Treść umowy dotyczącej pożyczki można sporządzić na dwa sposoby. W wersji skróconej z minimalnymi danymi lub w wersji pełnej, gdzie zostaną zapisane wyczerpujące dane o warunkach udzielenia pożyczki oraz przedmiocie i stronach umowy.

1. Skrócona wersja umowy pożyczki powinna zawierać minimum takie informacje jak:
   • co jest przedmiotem umowy pożyczki,
   • określenie udzielającego i biorącego pożyczkę,
   • na jaki czas została zawarta umowa pożyczki,
   • podpisy obu stron umowy.
2. Pełna wersja umowy pożyczki zawiera następujące dane:
   • Datę i miejsce zawarcia umowy.
   • Pełne dane obu stronach umowy. W przypadku osoby fizycznej będą to: imię, nazwisko, adres, PESEL, numer i seria dowodu osobistego. Natomiast, jeżeli jedną ze stron jest firma, to znajdą się na umowie takie informacje jak: nazwa firmy, adres siedziby, numery REGON, NIP i KRS oraz dane upoważnionego reprezentanta przedsiębiorstwa.
   • Co jest przedmiotem pożyczki.
   • Data przekazania przedmiotu pożyczki pożyczkobiorcy.
   • Termin zwrotu przedmiotu pożyczki.
   • Określenie prowizji i odsetek dla pożyczkodawcy.
   • Warunki odstąpienia, wypowiedzenia i przedawnienia umowy pożyczki.
   • Podpis pożyczkobiorcy i pożyczkodawcy.

Na koniec warto zwrócić uwagę, że gdy nie zostanie określony w umowie termin zwrotu pożyczki. To kwota pożyczki powinna zostać oddana maksymalnie do sześciu tygodni po wypowiedzeniu umowy.

Waluta pożyczki w zawieranej umowie

Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby w umowie wpisać kwotę pożyczki w walucie obcej. Na dobrą sprawę strony umowy ogranicza tylko własne porozumienie w tej kwestii, na które zgodzą się obie strony. W takim razie w swojej umowie możesz wpisać, że:

• pożyczka została udzielona w złotówkach i zostanie spłacona w złotówkach,
• umowa pożyczki określa, że przedmiot pożyczki jest w obcej walucie i w takiej zostanie spłacony,
• wartość pożyczki jest określona w walucie obcej, ale zwrócić pożyczkę trzeba w złotówkach zgodnie ze średnim kursem NBP na dzień zwrotu.

Powyższe warunki dotyczą przypadków pożyczki zawieranej między osobami fizycznymi. Natomiast, kiedy jedna ze stron jest firmą lub instytucją, to wybór waluty w umowie pożyczki wynika z:

• dokumentu prawnego np. ustawy,
• orzeczenia sądu.

Czy umowa pożyczki musi być zawarta na piśmie?

Fakt zawarcia umowy pożyczki w formie pisemnej zabezpieczenia interesy pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy. Nawet jeżeli obie strony są ze sobą spokrewnione. Po prostu w razie sporu masz dowód na papierze, że taka umowa pożyczki nastąpiła i strony umowy się na nią zgodziły. Taki dokument będzie dowodem w sądzie, jeżeli okazałaby się, że pożyczkodawca nie może dojść do porozumienia z pożyczkobiorcą podczas zwrotu przedmiotu umowy.

Co prawda istnieją pewne odstępstwa od tego, jednak nie dają takiej gwarancji jak spisana umowa z określonymi warunkami zwrotu pożyczki i innymi danymi. Przykładem takiego dowodu może być np. potwierdzenie przelewu z banku, dzięki któremu można określić kwotę oraz odbiorcę i nadawcę przelewu.

Kodeks cywilny określa w art. 720 § 2, że umowa pożyczki musi być zawarta pisemnie, jeżeli kwota pożyczki przekracza 1000 zł.

Odstąpienie od umowy pożyczki

Odstąpić od umowy pożyczki może tylko pożyczkodawca, kiedy ma wątpliwości, że pożyczkobiorca nie będzie w stanie zwrócić pożyczki.

Natomiast, jeżeli jako pożyczkodawca wiedział lub z łatwością mógł się, o tym dowiedzieć, że pożyczkobiorca ma złą sytuację majątkową, to takie prawo już nie przysługuje.

Może to również doprowadzić do tego, że umowa pożyczki została sporządzona i podpisana, to pożyczkobiorcy nie zostanie wypłacony przedmiot umowy. Ponieważ kiedy doszło już do wypłacenia pieniędzy, to nie można od umowy odstąpić, a jedynie ją wypowiedzieć.

Odstąpienie musi mieć formę pisemną, jeżeli umowa pożyczki również została sporządzona pisemnie.

Wypowiedzenie umowy pożyczki

Kiedy umowa pisemna pożyczki nie określa wprost terminu zwrotu pożyczki, to pożyczkodawca powinien wypowiedzieć umowę na piśmie. Natomiast samego pożyczkobiorcę wezwać do spłaty pożyczki. Jednak termin zwrotu pieniędzy nie może być w takiej sytuacji krótszy niż 6 tygodni od dnia, kiedy pożyczkobiorca dowiedział się o wypowiedzeniu umowy.

Przy czym biorący pożyczkę nie może się sprzeciwić pożyczkodawcy, ponieważ jest to prawo wierzyciela, które określa Kodeks cywilny w art. 723.

W jakiej formie może być zawarta umowa pożyczki?

Forma umowy pożyczki może być różna, dlatego najczęściej spotkamy się z porozumieniem w postaci umowy:

• pisemnej,
• ustnej,
• aktu notarialnego,
• pisemnej z urzędowo poświadczoną datą,
• pisemnej z urzędowo (lub notarialnie) poświadczonymi podpisami stron,
• dorozumianej, czyli zawartej w nieformalny sposób inny niż słownie lub pisemnie (przykładem może być tutaj zakup biletu i korzystanie z komunikacji miejskiej).

Przy czym trzeba pamiętać, że forma pisemna jest wymagana dla pożyczek powyżej 1000 zł.

Natomiast dla zachowania samej formy dokumentowej wystarczy nawet wiadomość SMS, e-mail, na portalach społecznościowych (tj. Facebook, Instagram) albo nagranie rozmowy.

Jak napisać umowę pożyczki prywatnej?

Do sporządzenia umowy pożyczki możemy posłużyć się albo gotowym wzorem lub samemu od podstaw napisać całą treść umowy. Z punktu widzenia cywilnoprawnego umowa pożyczki ma zawierać określone elementy, żeby była ważna. Wszystkie niezbędne informacje znajdziesz w punkcie: Co powinna zawierać umowa pożyczki?

Jeżeli na umowie zabraknie np. podpisu jednej ze stron, może to już być podstawą nieważności umowy pożyczki.

Umowa pożyczki — kwestie podatkowe

Nie wiesz, czy w przypadku umowy pożyczki trzeba ją zgłaszać do urzędu skarbowego? W tej części artykułu zajmiemy się zagadnieniami podatkowymi. Tak, żebyś wiedział np. w jakich sytuacjach umowa pożyczki jest zwolniona z podatku, albo kto ten podatek powinien opłacić.

Czy płaci się podatek od pożyczki prywatnej?

Jak najbardziej tak. Są takie sytuacje, kiedy prywatna pożyczka podlega opodatkowaniu i zgłoszeniu do urzędu skarbowego. Umowa pożyczki podlega obciążenia podatkiem od czynności cywilnoprawnych (w skrócie PCC) w wysokości 0,5% od kwoty pożyczki.

Kiedy zaciągasz pożyczkę bankową lub pozabankową, nie trzeba płacić takiego podatku, bo akurat te firmy są z niego zwolnione. Podatek PCC dotyczy umów zawieranych z osobami prywatnymi i firmami, które nie zajmują się pożyczaniem pieniędzy.

Kto ma obowiązek zgłosić pożyczkę do urzędu skarbowego?

Obowiązek zgłoszenia i opłacenia podatku PCC ciąży na biorącym pożyczkę. To on musi samodzielnie wyliczyć kwotę podatku, złożyć odpowiednią deklarację do urzędu skarbowego i opłacić podatek.

Od jakiej kwoty trzeba zapłacić podatek PCC?

Wartością graniczną podatku jest kwota 1000 zł. Każda umowa pożyczki powyżej tej kwoty musi zostać opodatkowana.

Kto jest zwolniony z podatku od pożyczki prywatnej?

Nie wszyscy opłacają podatek PCC od umowy pożyczki. Niektóre osoby podlegają pod zwolnienia umowy pożyczki, które określa sama ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych. W związku z tym podatek PCC nie dotyczy pożyczek udzielonych przez:

1. Członków najbliższej rodziny (I grupa podatkowa np. teściowie, zięć, dzieci rodzeństwa) do kwoty 9637 zł (kwotę tą określa ustawa o podatku od spadku i darowizn).
2. Powyżej kwoty 9637 zł, jeżeli umowa została zawarta z małżonkiem, rodzeństwem, zstępnymi (dzieci, wnuki), wstępnymi (rodzice, dziadkowie), ojczymem lub macochą.
3. Firmę, która nie ma siedziby w Polsce, ale zajmuje się działalnością pożyczkową.
4. Wspólnika lub akcjonariusza w spółce kapitałowej.
5. Inną osobę, jeżeli kwota pożyczki nie przekracza 1000 zł.
6. Kasy lub fundusze:
   • zakładowe,
   • związków zawodowych,
   • zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
   • pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych,
   • spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych,
   • koleżeńskich kas oszczędnościowo-kredytowych działających w wojsku.
7. Inne fundusze celowe utworzone w drodze ustawy.

W jaki sposób zabezpieczyć zwrot pożyczki?

Warto rozważyć przy podpisywaniu umowy pożyczki, w jaki sposób można dokonać zabezpieczenia umowy pożyczki. Umowa zawarta z zabezpieczeniem daję więcej bezpieczeństwa udzielającemu pożyczki w kwestii zwrotu pożyczonych pieniędzy. W umowie pisemnej najczęściej stosuje się jako zabezpieczenie umowy:

• weksel,
• hipotekę,
• poręczenie,
• przewłaszczenie określonego majątku,
• dołączenie oświadczenia pożyczkobiorcy o rygorze egzekucji.

Dzięki zastosowaniu zabezpieczenia w kwestii umowy pożyczki, pozwoli to szybciej odzyskać wydany przedmiot pożyczki.